(SaoZone.net) – “Đừng quên và bỏ rơi ngôn ngữ chuyên biệt của điện ảnh”, đạo diễn Trần Anh Hùng nhấn mạnh yếu tố với anh là trọng yếu nhất với cả người làm phim và xem phim.
Với chủ đề này, đạo diễn danh tiếng nhất của điện ảnh Việt sẽ có 5 buổi chia sẻ tại không gian làm việc chung Toong (126 Nguyễn Thị Minh Khai, Q.3, TP.HCM), từ 26 đến 30/9/2018.
Hỏi Trần Anh Hùng tại sao anh quyết định cùng Toong thực hiện workshop “Ngôn ngữ chuyên biệt của điện ảnh”, anh cười: “Tôi chỉ biết chia sẻ chủ đề đó!”. Ở vai trò giám tuyển, Toong cho biết đây là một trong những hoạt động khởi đầu của mục tiêu kết hợp cùng những đơn vị có tâm, xuất sắc ở nhiều lĩnh vực, cùng chuyển hóa, nâng cao thẩm mỹ và lan tỏa những giá trị mới đến cộng đồng kiến tạo.
Chọn Toong là nơi làm việc, đạo diễn nói: “Không gian ở Toong rất hay, vì nó tạo ra niềm vui trong công việc. Một công ty nhỏ vào đây sẽ có trải nghiêm như một công ty lớn vì có nhiều người cùng làm việc ở đó. Mỗi thành viên không có sức ép như làm trong các công ty lớn, mà có niềm vui về giao lưu với nhiều người như ở một công ty lớn”.
Định cư ở Pháp, nhưng Trần Anh Hùng cùng gia đình di chuyển, sinh sống ở nhiều nơi trên thế giới và động lực thôi thúc anh trở về là được “nghe những người xung quanh mình nói tiếng Việt và được nói tiếng Việt hàng ngày!”.
Cuộc trò chuyện sau được đạo diễn Trần Anh Hùng chia sẻ bằng tiếng Việt, bắt đầu với chủ đề luôn được anh hứng thú khi đề cập.
Trong số những bộ phim anh đạo diễn, phim nào chứa đựng ngôn ngữ điện ảnh đậm đặc nhất?
– Đó là Xích lô.
Với những khán giả muốn hình dung rõ thế nào là ngôn ngữ điện ảnh để có thể xem phim thấm hơn, ngấm hơn, anh có thể dẫn giải ngắn gọn…?
– Đây không phải chuyện đơn giản. Khi đã nói là một ngôn ngữ thì cần học ngôn ngữ đó mới có thể đọc được nó. Học ở trường hay tự học. Ít nhất phải có khái niệm xem một cuốn phim không chỉ như xem một cốt truyện và thật sự thấy điện ảnh có ngôn ngữ riêng của nó. Đó là bước đầu rất tốt để tìm hiểu và khám phá.
Ví dụ, khi xem phim Eyes Wide Shut, nếu nhận ra được đây là phim duy nhất có thể theo dõi rất chính xác tâm hồn và tâm lý của nhân vật nam ở từng giây phút thì khán giả sẽ có khả năng phát hiện ra đạo diễn làm thế nào để đạt được điều ấy. Có nghĩa là, trước tiên, khán giả không cần phải có vốn hiểu biết về ngôn ngữ điện ảnh nhưng cần độ nhạy cảm để tiếp nhận nghệ thuật một cách tinh tường.
Những điều gì ở một bộ phim khiến anh khóc và khiến anh ám ảnh mãi không nguôi?
– Tôi khóc khi xem phim vì nhiều lý do, cả những lý do vớ vẩn và những lý do liên quan đến sự cao siêu của nghệ thuật. Khi tôi bay từ Pháp về Việt Nam, tôi xem phim trên màn hình nhỏ tí xíu trong máy bay. Nếu trong phim có con mèo hay con heo bị chết là tôi khóc vì tôi đang đi xa gia đình và tôi sợ máy bay rơi như một cục đá rơi.
Có khi tôi khóc sau 15 phút đầu của phim, khi còn chưa có chuyện gì xảy ra với nhân vật chỉ vì tôi phát hiện ra một điều gì mới trong ngôn ngữ điện ảnh của phim đó. Như phim The New World chẳng hạn.
Anh định nghĩa như thế nào về sự tinh tế trong điện ảnh nói riêng và đời sống nói chung? Đây có phải là tiêu chuẩn thẩm mỹ cao nhất ở phim của Trần Anh Hùng?
– Sự tinh tế trong phim của tôi chỉ là một chất lượng phụ. Khi công việc được làm tốt thì mình được thưởng bằng chất tinh tế đó, cũng như chất thơ. Đó là những thứ mà tôi không cố tình tìm kiếm mà chỉ mong được thưởng.
Anh tin tưởng vào cách đánh giá tác phẩm của minh từ đối tượng nào hơn – nhà phê bình chuyên môn, khán giả hay chính bản thân?
– Khi làm phim, tôi biết ở từng giai đoạn tôi làm được cái gì và khi phim xong, tôi biết sẽ thành công hay thất bại như thế nào. Đánh giá này là quan trọng nhất, vì ngoài ra rất khó bình luận về những đánh giá của người khác nếu tôi không biết người đó là ai. Ngay cả khi một nhà phê bình có tên tuổi viết bài về cuốn phim của tôi, tôi cũng không biết họ là ai nếu họ chỉ thể hiện sự hiểu biết qua những câu nói. Thật khó để thấy sự nhạy cảm của họ. Như vậy tôi chỉ quan tâm đến cách đánh giá của những người tôi quen và thân.
Anh từng nói về khoảng thời gian mỗi 5 năm làm một phim của mình. Tại sao không phải mỗi năm một phim hoặc lâu hơn?
– Tôi không cần 5 năm để làm một phim. Nhịp tự nhiên nhất cho tôi là 2 năm 1 phim. Vấn đề là tìm tiền làm phim rất khó, vì vậy mà tôi phải đành lòng với chuyện 5 năm làm 1 phim!
Cuối cùng, sau gia đình, điện ảnh… thì mối quan tâm lớn khác của Trần Anh Hùng ở thời điểm hiện tại là gì?
– Làm gốm. Thời gian gần đây, tôi làm gốm, có lẽ để cho mình không bị điên lên khi chờ lâu quá mới tới một dự án phim! Gốm cho mình cảm giác sờ được, cầm nắm được chứ không như phim.
Nhật Hạ
